51 puan ile düşen ve 14 puan ile kalan var

Türkiye’de ilk olarak 2010-2011 yılında başlatılan Bölgesel Amatör Lig, Türk futbolunda 1990-1994 yılları arasında da Deplasmanlı Amatör Lig olarak oynatılmıştı.

BAL’ın ilk sezonunda şampiyon olan BB Erzurumspor şu anda Süper Ligde, diğer bir şampiyon Ümraniyespor ise 1.Ligde mücadele ediyor. İki takımın da Belediye destekli olduğunu yazmak gereksiz olur. Diğer çıkanların birçoğu yeniden Amatör Lige geri döndü, bazıları ise Kulübü kapattı. BAL’dan gelen Fatih Karagümrük ise Belediye’nin bırakın desteğini, engellemelerine rağmen 1.Lige çıkmak için mücadele ediyor. 2.Ligdeki Tuzlaspor’da Süper Amatör Ligden küme düşmenin eşiğindeki sezonun ardından Belediye desteği ile üst üste iki lig atladı. Tuzlaspor şimdi Karagümrük gibi 2.Ligde mücadele ediyor.

BAL’dan 3.Lige çıkan sonra düşen ve ardından yeniden çıkan Halide Edip Adıvar ise ciddi anlamda ayakta kalma destanı yazıyor. Sahası olmadığı için İstanbul’un Avrupa yakasında turlayan Şişli temsilcisi, geçtiğimiz hafta iç saha maçını Silivri’de oynadı. Daha önceleri de Büyükçekmece Tepecik’de oynuyordu. Bazen Bayrampaşa’da bazı zamanlar da Vefa Stadında oynadılar. Bir dönem Bahçelievler İl Özel Stadında oynadılar. BAL’da mücadele ederken Küçükköy Stadı ile kendi tesisleri olan Şişli Belediyesi Spor Tesislerini kullandıkları da oldu. Kırmızı-Beyazlılar bu hafta Sarıyer’e döndüler. Halide Edip Adıvar’ın 3.Ligde çektiği sıkıntılar adını aldığı Türk Kadınının Bağımsızlık Sembolü olan Yazar Halide Edip Adıvar’ın çektiği sıkıntılara benzemeye başladı.

Bölgesel Amatör Lig deyince nedense aklıma hep Belediye takımları geliyor. Ya da Kamu destekli takımların Devletin gücüyle diğer takımları geçtiği bir Lig…

Silifkespor’un ve Mut’un dramatik durumu?
Bölgesel Amatör Lig korkunç ve anlaşılmaz bir statüye sahip. 3.Lige terfilerde tek maçlı eleme müsabakalarındaki haksızlığa karşı kurulan bu Lig, gelinen süreçte daha büyük haksızlıkları doğurdu. BAL aslında 3.Ligden daha kaliteli ancak çıkması zor düşmesi kolay bir lig haline getirildi. Şu anki statüyü, ligin yapısını belirleyenlere sorsak eminim ki, cevap veremezler. Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi’ne (CİMER) en fazla şikayet edilen Lig olan BAL, 9 yıllık tarihinde çok Kulübün kapanmasına vesile oldu. Bölgesel Amatör Lig, rekor kırıp düşenlerin, ‘3. Lige çıktım’ sanıp olduğu yerde kalanlar ve yapılan ayak oyunlarını gördükten sonra bir alt lige düşmek için uğraşanların uğrak yeri oldu. Geçmişte bir Yeniköy örneği vardı; Sarıyer ekibi Yeniköyspor 62 golle rekor kırdığı sezon statü gereği Süper Amatör Lige düşüp, bu ligi savunanlara haksız bir gurur yaşatmıştı.

Sultangazispor’da BAL’da ilginç bir geçmişe sahip. Kırmızı-lacivertliler 10 yıldır BAL’dalar. Ne bir adım öne, ne de bir adım geriye… Çengelköyspor’da BAL’ın tarihine geçiyor. 3 sezon mağdur edildiler! Bu sezon Göztepe ile İzmir Atatürk Stadında Türkiye Kupası 4. tur maçı oynadılar, öncesinde Halide Edip Adıvar ve Sakaryaspor gibi üst lig takımlarını geçtiler. Bu sezon oynadıkları son maçta ise ısınma yerinde ineklerin otladığı Lüleburgaz İstasyon sahasında 90+7’de attıkları gol ile ligde kalma ümidinin artmasına sevindiler.

Bu sezon BAL 5’nci gruptaki Medcem Silifkespor’a ne demeli! Son haftaya kadar 3.Lig hevesiyle yaşadılar, son maçta mağlup oldular; bu Mersin ekibinin bu sezon aldığı tek mağlubiyet oldu ve şimdi Mersin Süper Amatör Ligden gelecek olan İdmanyurdu 1925 veya Erdemli Belediyespor’dan birisi ile düşme-kalma maçı yapacaklar. Yine bu grupta 51 puan toplayan Mut İdmanyurdu Belediyespor ise doğrudan küme düşmüş oldu.

Taraftar ‘şampiyonluk kaçtı’ diye Polise saldırdı
BAL’da hikayeler çok. Ben İstanbul takımlarını iyi bilirim. Çıksalınspor vardır, Beyoğlu’nun takımı… Başkanına çok saygı duyarım. Kaldı ki, kendisi İstanbul futbolunda söz sahibidir ancak hem BAL’da hem de 3.Ligde çok ciddi bir şekilde bilerek mağdur edildi. BAL’da oynarken bir Salı günü aradım, ‘Hacı Başkanım, sizin Pazar günkü maçın Hakemi belli olmuş, falanca ilden falanca Hakem atanacakmış’ dedim. Yok canım yine neler söylüyorsun, bugün Salı, yapma” dedi. Cuma günü bizim istihbarat doğru çıktı. Çıksalınspor o maçta alenen doğrandı. Hakemi soruyorsanız şu anda FETÖ’den tutuklu.

Taraftar takım şampiyon olacak sanıyormuş!
Yıllar evvel il dışına bir maça gittim, o ilçenin Kaymakamı geldi. Tanıştık ancak ben İstanbul’dan geldiğimi söylemedim. Kaymakam Bey, “Bizim ilçe takımının şampiyonluk maçıymış, destek vermeye geldim” dedi. “Yok efendim, sizin takım geçen hafta küme düştü” dedim. Şaşırdı. 0-0 biten maç sonunda ev sahibi takımın taraftarı şampiyonluk kaçtı zannederek saldırgan bir tavır içine girdi. Bir Polis çıkan olaylarda suratına gelen taş ile yaralandı. Yüzü gözü kan içinde kaldı. Fotoğrafını çektim, Kaymakam Bey’in makam arabasının ön kaporta kısmı da kan içinde kaldı. Kaymakam Bey, Rize, Giresun ve Trabzon’da görev yapmış, kendisi de yeşilleri bol bir İlden. Dolayısıyla doğaya meraklı, fotoğrafçılığı da biliyor. Yanıma geldi, “makineni alıp o fotoğrafı silmem gerekir zira bu fotoğraf ilçede sıkıntı olur” dedi. Hiç ikiletmedim, “buyurun makine sizindir” dedim.  Koskoca bir ilde neden kimse takımın düştüğünü bilmez diye çok düşündüm ama cevabını bulamadım.

Anadolu Üniversitesi 23 puan ile ligde kaldı
“BAL’ın statüsünü kim düzenliyor?” diye çok soru geliyor; Herkes şöyle biliyor; TFF’nin Amatör Kurul’u her sezon bir araya gelip o sezonki BAL’ın sistemini oluşturuyor. Ancak Amatör Kurul’da kimler var diye sorsam TFF’dekiler dahil cevap veren çıkmaz. Amatör Kurul yok aslında… İl ASKF Başkanları bir araya geliyor, al sana Amatör Kurul… İki kişi bu ligin her şeyini planlama aşamasında büyük etken. İkinci isim Adnan Ersan. Adnan Ersan TFF’nin Genel Sekreter Yardımcısı ve Amatör İşler Genel Sekreteri. Kırşehirli olan Ersan 1996’dan bu yana TFF’de. Kurum içinde Amatör futbol konusunda en bilgili kişi.

Bu yazıyı yazma sebebim, son hafta maçlarında alınan sonuçlar ve yüksek puan ile küme düşenler. İstanbul takımları çok dertli çünkü 50 puan ile lig düştüler. Kartalspor 50 puan ile düştü. Vefa 50 puan ile baraja kaldı, Çengelköyspor’da 50 puan ile baraja kaldı ancak grubunda 23 puan toplayan Anadolu Üniversitesi ligde kaldı.

BAL 5.Grupta 14 takım arasında 14 puan toplayan ve 12’nci sırayı alan Osmaniye 7 Mart Kadirli Demirspor baraj maçına kaldı.

BAL’daki düşme ve çıkma ile ilgili ilginç örnekler
Biz bu lig için 10 sene önce ‘BAL değil Zehir Ligi’ dediğimizde, gelenekler doğrultusunda hareket edip ‘muazzam bir Lig kurmuşlar’ diye TFF’ye methiyeler düzenler, var olan kötü durumu çok iyi bildiği halde, bir gün başına geleceğini kestiremediği için değiştirilmesine karşı olanlar, bugün ‘TFF ne yaptığını bilmez halde’ diyebiliyor.

BAL’daki düşme ve çıkma örneklerinden söz edelim;
2013-2014 sezonunda Arnavutköy Belediye’nin ardından ikinci sırada kalan Sultanbeyli Belediyespor, Çatalcaspor’a mağlup olarak 3.Lig şansını kaçırdı. Hemen ardından Süper Amatör Ligden gelen İFA ise düşme-kalma maçı oynadı. İFA’yı çok konuşulan maçta 3-2 yenen Sultanbeyli Belediyespor BAL’da kaldığına sevindi. Arnavutköy Belediyespor da o sezon Halide Edip Adıvar’a finalde yenildi ve şampiyon bitirdiği sezonu hayal kırıklığı ile kapattı.

2015-2016 sezonunda Ankara Sincan Belediyespor, Keçiören Bağlumspor’un önünde sezonu şampiyon bitirdiği halde TFF, Ankara’nın BAL statüsünü yaparken hata yaptığı için Kazan Belediyespor ile baraj oynadı ve haksız yere BAL’a çıkamadı.

2017-2018 sezonunda BAL’da mücadele eden ve 3.Lige çıkmak isteyen Kars 36 şampiyonluğu son maçta kaçırdı ve alttan gelen Kars 1. Amatör Lig şampiyonu Sarıkamış Belediyespor’a yenilerek 1.Amatör Lige düştü. Türkiye Kupası 4’ncü turunda PTT 1.Lig temsilcisi Altınorduspor’u geçtiği halde BAL’da tutunamayan Kars 36’ın durumu BAL’ın statüsüne iyi bir örnek aslında.

2010-2011 sezonunda Bölgesel Amatör Lig 4.Grubu liderin 5 puan gerisinde 3’ncü sırada bitiren Erbaaspor, Tokat’da alt ligden gelen 1. Amatör Lig şampiyonu Erbaa Güreş İhtisas’a 1-0 yenilerek 1. Amatör Lige geriledi.

İl şampiyonu BAL’a çıkamadı
2017-2018 sezonunda Bölgesel Amatör Lig 8.Grubu Ödemişspor’un ardından ikinci sırada bitiren İzmir Torbalıspor, bir alt ligden gelen İzmirspor’a 1-0 yenilerek Süper Amatör Lige düştü. Grubu lider bitiren Ödemişspor da, önce Serik Belediyespor’a 5-0 yenildi. Nevşehirspor Gençlik karşısında da kaybeden Ödemişspor, geçen sezon kaldığı BAL’da bu sezonu 45 puan ile 5’nci sırada bitirmesine rağmen İzmirspor’a ikili averajda geçilerek Süper Amatör Lige düştü.

2015-2016 sezonunda BAL 6.Grupta Kazan Belediyespor sezonu 6’ncı sırada tamamladı. Ankara’da baraj maçında Ankara Süper Amatör Lig şampiyonu Sincan Belediyespor’u yenerek BAL’da kaldı. Ankara şampiyonu olan Sincan Belediyespor ise aldığı mağlubiyet ile şampiyonluk yaşadığı Süper Amatör Ligde kalmış oldu. Buradan şu anlamı çıkartmak gerekir. İl şampiyonu olan takımı bir üst lige almıyorsanız şampiyon olmanın ne anlamı var?

TFF geçen sezonlarda bazı takımlara BAL şampiyonluğu kupalarını verdi ancak bu takımlar Türkiye Kupasında katıldıkları halde takip eden sezon yine BAL’da mücadele ettiler.  Bu örnekleri çoğaltmak mümkün ancak Edirne’den, Kars’a kadar Bölgesel Amatör Ligde sorun var. Bu sorunları gidermek gerekir ya da BAL’ı ikiye bölüp, il kontenjanı uygulamasının olmadığı bir lig kurulmalı.

BAL maalesef şikeye müsait bir lig haline geldi
Bölgesel Amatör Ligde dramatik hikayeler var. Statüsü ile BAL, maalesef şikeye müsait bir lig. Tek bir örnek vereceğim; Yeşilköyspor’un, Çengelköyspor ile arası hiç iyi değil. Her maç sorunlu geçiyor. Bu hafta sahasında Çorlu 1947’yi konuk eden Yeşilköyspor, rakibini yenerse Kartal ligden düşüyor. Yenilirse kendisi Süper Amatör Lige düşüyor, berabere kalırsa Çengelköyspor düşüyordu. Yeşilköyspor son dakikasına 2-1 önde girdiği maçı berabere bitirse arasının iyi olmadığı Çengelköyspor’u kolayca Süper Amatör Lige uğurlayabilirdi ancak Yeşilköyspor bu alengirli işlere bulaşmadı ve herkes kendi kaderini belirledi. Ancak, BAL’da (elimizde belge olmadığı için) ispat edemeyeceğimiz öyle ilginç şikeler, maç bağlamalar, teşvikler vesaire var ki, ‘bizim Amatör Kulüpler neler yapıyor böyle!’ dedirten cinsten. Şike aslında sadece BAL’da yok. Futbolun olduğu her yerde şike var. 2.Amatör Ligde bile var. Profesyonel ligde ise şikenin uzmanları var…

Spor Toto BAL takımlarına neden yardımcı olmaz?
Kamuoyunda ‘İddaa’ olarak bilinen Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunları programına tenisten, hentbola ve voleybola kadar birçok oyunu katıyor. Bu durum Kulüplere ciddi bir gelir sağlıyor. Ancak Türkiye’nin 5’nci ligi olan Bölgesel Amatör Lig bu haktan yararlanamıyor. Profesyonel 2 ve 3.Lig Kulüplerine bir sezonda 290.000 TL’si peşin, kalanını 8 taksitte toplam 834.000 TL yardım yapan TFF, bu Kulüplere bir yılda ortalama 14 maç bültene girme hakkı veriyor. Profesyonel 3.Lig Kulüplerine ortalama bir sezonda 1.5 trilyon veren TFF ve yasal bahis şirketi BAL takımlarına nedense destek vermek niyetinde değil. İngiltere’nin 5’nci Ligine, Almanya Amatör Ligine oyunlarında yer veren müşterek bahis şirketinin her BAL takımının bir sezonda en az 7 maçını iddaa programına dahil etmesi gerekir ve Kulüplerin para kazanmasına imkan sağlamalıdır.

TFF’nin Bölgesel Amatör Lig takımlarına ne kadar maddi yardım yaptığını aktaralım;

2018-2019 Sezonunda Spor Toto BAL’a katılan tüm kulüplere, müsabakalar başladıktan sonra 13.750 TL maddi katkı.

BAL kulüplerinden kendi illerinde düzenlenen en az 3 yaş kategorisinde lige katılan kulüplerin altyapı Antrenörleri için aylık 550 TL’den yıllık 6.600 TL katkı.

BAL’da yer alan takımların il sınırları dışında oynayacakları deplasman maçları için, karayolu ile gidilen her kilometre başına 2,20 TL katkı.

Deplasman müsabakaları için T. Karayolu ölçümlerine göre tek yönde 150 kilometre ve üzerindeki mesafeye gidecek olan kulüplere konaklama desteği olarak 1.375 TL katkı

Bunlar asla yeterli değil. Dolayısıyla Bölgesel Amatör Lig Kulüpleri maddi olarak çok zorlanıyorlar. Daha önce de yazdım, İstanbul’dan bir takımı İzmir’e maça gönderip adına ‘Bölgesel Amatör Lig’ demek ciddi bir hatadır. Böyle Bölgesel Lig olmaz.

Sorun var ancak kim çözecek?
Bölgesel Amatör Ligde Hakemler önemli bir sorun haline gelmeye başladı. Hakem atamalarında iltimasın en fazla geçtiği lig BAL’dır. İlinde Süper Amatör Lig maçı yönetmeyen Hakemler, BAL’da rahatlıkla görev alıyorlar. Bu ligin bir başka sorunu da sahalardır. Anadolu’nun bazı illerinde maç oynanırken sahanın ortasına boynuzlugiller familyasının türlü çeşitleri girebiliyor. Sahaların zeminleri ve soyunma odaları da çok kötü. Bir diğer sorun maçlardaki taraflı Denetçiler. BAL’da mutlaka Temsilci sistemi getirilmeli çünkü çoğu illerde Denetçi ve hatta Saha Komiseri kendi ilinin takımı lehine çalışıyor.

BAL’da sözleşme şart
Bir diğer sorun ise futbolcuların alacakları ve Antrenörlerin sözleşmeleri… BAL nihayetinde Amatör bir Lig olduğu için işlerin iyi gitmediği çoğu Kulüpte futbolcular ve Antrenörler hak edişlerini tahsil edemiyor. Sözleşme de yapılmadığı için hakkını arayacakları bir merci olmuyor. Parasını alamayan takımların protesto ve seslerinin duyulması için takımı idmana çıkartmaması ise çok ayıplanıyor. Madalyonun diğer yüzü Kulüpler için geçerli. 150 bin TL peşin verdiğin bir oyuncu keyfince gitmek için her şeyi yapıyor. Takımın huzuru kaçmasın diye “haydi git” diyorsun ama parayı resmi yoldan vermediğin için elin kolun bağlı. Ya paradan vazgeçeceksin ya da takımdan ve başarıdan… Bu oyuncu bir sezon sonra istediği takıma gider, olan Başkanın ve Kulübün parasına olur. Yine bunun gibi, sezon başında peşinat verdiğin oyuncu 1 lira fazla veren takıma adeta kaçarcasına gider ama sen paranı tahsil edemezsin. TFF’de bu oyuncuya lisans çıkartırken kimseyi dinlemez. Yöneticiler bu parayı elma ağacından toplamıyor, onlar da bir yerde haklı… Dolayısıyla BAL’da sözleşme yapılması mecburidir. 

BAL’da neler olmalı
Bölgesel Amatör Ligde yabancı oyuncu kuralının kalkacağını zannetmiyorum. El altından spor kamuoyuna servis edilen bildiriler bence nabız yoklama amacı taşıyor. Yaş kontenjanı ise mutlaka kalkmalıdır. Son 1 dakika oyuna giren genç oyuncunun bu kontenjan kuralında kazanacağından çok kaybedeceği olur.  Profesyonel 3. Lige takım çıkartan Bölgesel Amatör Ligi daha elit (100 takımı geçmeyecek) hale getirilebilir. 3.Ligin bir altı olan bu ligde il takım kontenjan uygulaması kesinlikle kaldırılmalıdır. Futbolda gelişmiş ve örnek aldığımız Avrupa liglerinde amatör lig takımlarının tamamı kupa elemelerine dâhil edilmekte. Türkiye Kupasına en azından Bölgesel Amatör Lig takımlarının tamamı dâhil olmalı. Hatta 81 ilin en üst amatör lig şampiyonu da (BAL’a çıkamayan) bu kupaya katılarak gerçek anlamda ‘Türkiye’nin Kupasını Türkiye kucaklıyor’ sloganı gerçekleşecektir.

Amatör futbol ve sporun gelişimi için futbolun merkezlerden ilçe merkezlerine doğru yayılması için ciddi adımlar atılmalı. İlçe merkezleri bölgesel heyecandan maalesef çok yerde mahrum kalmakta.

3.Ligin altındaki Bölgesel Amatör Lig (BAL-1) dışında en az 1 (BAL-2) en fazla 2 adet (BAL-2) ve (BAL-3) kurulabilir. Bu yeni kurulacak liglerde 10 veya 12 takımı geçmeyecek şekilde birbirine yakın iller arasında gruplama sistemi yapılarak futbolun gelişimi il merkezleri dışında da arttırılabilecektir. Bu yeni kurulacak liglerde il takım kontenjan uygulaması kesinlikle uygulanmalı. 3.Lige aday olmadan önce takımlar bu Bölgesel Liglerde (BAL-2 ve BAL-3) tecrübe kazanabilirler.

Şartları yerine getiremeyen veya bu Bölgesel Liglerde (BAL-2 ve BAL-3) oynamak istemeyen takımlar buraya kesinlikle alınmayıp kendi illerinde yer alacak amatör liglerinde (SAL,1A ve 2A) mücadelesini sürdürme imkanı sağlanmalıdır.

BAL Kulüplerine aynı miktarda, eşit şekilde Spor Toto’dan reklam karşılığında maddi yardım yapılmalıdır. Adamı olana, tanıdığı olana değil, bu lige katılan her Kulübe en az 200 bin TL maddi yardım yapılmalıdır. Spor Toto’nun halen adını taşıyan bu Lige yeterli anlamda yardımcı olduğunu sanmıyorum.

BAL’da Kulüplere bir sezonda yaptırılan maç sayısı yeterli değil. Aynı şekilde alt liglerde böyle. Sezonun zamanlaması da hatalı. İstanbul’da Süper Amatör Lig bitti, BAL da bu hafta bitti; 4-5 Mayıs’ta düşme-çıkma maçları var ama takımlar için bu zamanlara büyük dert. Çünkü futbolcuların çoğu Kulüp ile aylık olarak anlaşıyor. Kulüpler boşa geçen zamana ödeme yapıyorlar. Maç başı oynayan futbolcular da mağdur çünkü 1,5 ay gibi uzun bir süreyi boş geçirecekler. Özetle, TFF BAL ve alt liglerin maçlarını iyi programlamak zorunda. İstanbul’da sadece 5 maç yaparak sezonu bitiren takımlar olmaya başladı. Bir futbolcuya sezonda en az 35 maç oynama hakkı verilmeli ancak bu ikinci transfer ile değil, Eylül ayında lisans çıkardığı Kulübünde olmalı.

Hakemler 240 TL alıyor
BAL’daki takımların çoğu Hakemlerden yana dertli. Bu ligde görev alan Hakemlerin ekseriyeti yetersiz. MHK, genç Hakem bulacağız sevdası ile Bölgesel Amatör Ligi Hakem deneme yeri, Kulüpleri de deneme tahtası haline getirmemeli. Ayrıca Hakem atamaları açısından da ciddi sorunlar var. Şimdi yeni bir MHK var, umarım görevleri uzun süreli olur; çünkü giden MHK çok başarısız olmuştu. BAL’da görev yapan Hakemler bu sezon maaş zammı almadılar. Hakem 240 TL alıyor, Yardımcılar ise 140 TL, 4. Hakem ve Gözlemci ise 120 TL alıyor. Bu ücret Bölgesel Amatör Lig için çok düşük. Bu miktarın yükseltilmesi gerekir.

Özetle BAL değil Zehir Ligi. Ardında Belediye veya Kamu desteği olmayan Kulüpler sonunu görmek istiyorsa buyursun oynasınlar. Sonuçta 3 trilyon harcayıp ikinci olup düşülen bir ligden söz ediyoruz.

Ali Kemal Demir